کارشناس مکانیک، اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما را می‌آموزد و با دانش تخصصی خود، سیستم‌های مکانیکی و دستگاه‌ها و فرایندهای گرمایی را طراحی کرده و می‌سازد، همچنین گستره وسیعی از دستگاه‌ها، فرآورده‌ها و فرایندها را تولید می‌کند؛ از قالب ساخت سوزن ته‌گرد تا مدل‌سازی حرکت ماهواره‌ها در فضای خارج از جو، موتورها و سیستم‌های کنترل خودرو و هواپیما، نیروگاه‌های الکتریکی، دستگاه‌های پزشکی و اجزا و قطعه‌های گوناگون و...

 

تخصص های کارشناس مکانیک

کارشناس مکانیک، با توجه به تخصص خود توانمندی های خاصی را کسب می کند. به عنوان مثال: برخی از آنها به طراحی اجزا و مکانیزم ماشین آلات مختلف می پردازند (اکثرا فارغ التحصیلان مهندسی مکانیک گرایش جامدات). گروهی طراحی و محاسبه اجزای سیستم های مبتنی بر تبدیل انرژی، انتقال حرارت و سیالات مانند: مولدهای حرارتی، نیروگاه های آبی و... را برعهده دارند(عمدتاً فارغ التحصیلان مهندسی مکانیک گرایش حرارت و سیالات(.¬¬

 

مهارت های کارشناس مکانیک

به طور کلی محاسبات فنی، طراحی، تهیه نقشه، روش‌های تولید، ساخت قطعات مختلف، آزمایش ماشین‌آلات مختلف، محاسبه و ساخت خودروها، قطارها، هواپیماها، ساخت و طراحی دستگاه‌های فاضلاب، گرم کننده‌های ساختمان، موتورهای احتراق، فناوری لیزر و ... ساخت تمامی تاًسیسات صنعتی در دنیا از جمله مهارت‌های کارشناس مکانیک میباشد.

 

وظایف کارشناس مکانیک

زمینه های مختلف فعالیت یک متخصص مکانیک عبارتند از :

• طراحی : ماشین‌ها و دستگاه‌هایی که هر نوع محصولی را ساخته و بسته‌بندی می‌کنند، تجهیزات گردنده مانند: پمپ‌ها، فشرده‌سازها (کمپرسورها)، دمنده‌ها، توربوماشین‌ها (توربین‌ها و ...)، موتورهای درون‌سوز، مخزن‌های تحت فشار، رآکتورها، مبادله‌کن‌های گرمایی، دیگ‌های بخار، سامانه‌های لوله‌کشی، وسیله‌های نقلیه مانند خودرو، کامیون، اتوبوس، هواپیما، قطار وغیره، تجهیزات حمل مواد مانند تسمه ‌نقاله‌ها، روبات‌ها و طراحی کنترلر برای سیستم‌های دینامیکی.
• تحلیل : شکست و فرسودگی دستگاه‌ها، بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان قطعات، سیستم‌های انتقال حرارت، ارتعاشات مکانیکی، آکوستیک و پیزوالکتریک.
• ساخت و تولید : فرآیندهای ماشین‌کاری سنتی، فرایندهای ماشین‌کاری غیر سنتی، فرآیندهای شکل‌دهی شامل شکل‌دهی ورقی و حجمی، طراحی و ساخت قالب‌ها و قیود، روش‌های اتصال و جوشکاری، عملیات حرارتی، روش‌های ریخته‌گری، مترولوژی و سیستم‌های اندازه‌گیری.
• کنترل کیفیت : آزمایش کیفیت، امنیت و قابلیت اطمینانِ فرآورده‌ها، دستگاه‌ها و فرایندها،
• زمینه های نوین : فناوری نانو، سیستم‌های میکروالکترومکانیکی (حسگری و عملگری)، سیستم‌های دارو‌رسانی در ابعاد نانو، سیستم‌های میکرو و نانو سیالاتی، نانو‌روبات‌ها

 

متخصص مکانیک از بسیاری از ابزارها، موتورها و ماشین ها استفاده می کنند. نمونه ای از آنها عبارتند از :

• ماشین های تولید برق مانند ژنراتورها، موتورهای احتراق داخلی و توربین های گاز و بخار
• ماشین های برقی مانند یخچال ها و تهویه های هوا
• تجهیزات تولید صنعتی مانند روبات های مورد استفاده در تولید
• سایر ماشین های داخل ساختمان ها مانند آسانسورها و پله های برقی
• ابزارهای ماشین آلات و ابزار سایر موتورها
• سیستم های حمل و نقل مواد از قبیل سیستم های نقاله مکانیکی و ایستگاه های انتقال خودکار

 

کارشناس مکانیک می تواند در پروژه های مقیاس وسیع مانند توسعه راه های مهار امواج و قدرت جزر و مد و یا در پروژه های مقیاس کوچک مانند ساخت پروتزهای ایمپلنت مشغول به کار شود.

 

 مهمترین نرم افزارهای مورد استفاده در مکانیک

 :ADAMS نرم افزار شبیه سازی و تحلیل سیستم های دینامیکی

 : VISUAL NASTRANنرم افزار شبیه سازی و تحلیل سیستم های دینامیکی

:LS-DYNA نرم افزار شبیه سازی مکانیک ضربه و فرایندهای انفجاری

 : AUTODYNنرم افزار شبیه سازی ضربه و فرایندهای انفجاری

ANSYS : نرم افزار جامع تحلیل سیستمهای مکانیکی جامدات ، سیالات ، سیستمهای پیچیده میان رشته ای و ...

 : ABAQUS نرم افزار تحلیل سیستمهای مکانیکی جامدات ، سیالات و انتقال حرارت

 : ALGOR نرم افزار تحلیل نیروها و تنش ها

 : COSMOS نرم افزار تحلیل نیروها و تنش ها

 : COMSOL نرم افزار تحلیل و شبیه سازی فرایندهای مرتبط با انرژی و حرارت

 : MSC/NASTRAN نرم افزار تحلیل نیروها و تنش ها

 : MSC/PATRAN نرم افزاری برای مدل سازی و ایجاد مدل ریاضی برای حلگر

 : MSC/MARC نرم افزار شبیه سازی فرایندهای شکل دهی ، مکانیک شکست و پدیده خستگی

 : FLUENT نرم افزار شبیه سازی حرکت سیالات و حل معادلات مومنتوم به صورت عددی

GAMBIT : نرم افزاری برای مدل سازی و ایجاد مدل ریاضی برای حلگر

Star-ccm+:  نرم افزار محاسبات عددی سیالات

FLO++ : نرم افزار محاسبات عددی سیالات

CFD++ : نرم افزار محاسبات عددی سیالات

 : OpenFoam نرم افزار محاسبات عددی سیالات

  : FIDAP نرم افزار محاسبات عددی

 : Ansys CFXسیالات نرم افزار محاسبات عددی سیالات

: Autodesk Simulation CFD نرم افزار محاسبات عددی و جامع شبیه سازی ریاضی، کنترل در سیستمهای مهندسی و یک زبان برنامه نویسی کارآمد برای مهندسان

 : MATLAB نرم افزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی 

Mathcad : نرم افزار محاسبات ریاضی و مهندسی 

Maple : نرم افزار محاسبات ریاضی و مهندسی 

Mathematica : نرم افزار محاسبات ریاضی و مهندسی  

CATIA : نرم افزار جامع اتوماسیون طراحی ، ساخت و شبیه سازی مهندسی به کمک کامپیوتر (CIM)

 Solidworks: لذتبخش ترین و کاربرپسندترین نرم افزار CAD/CAM (طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر)

CREO : نرم افزار طراحی قطعات

NX : نرم افزار طراحی قطعات

 AutoCAD Mechanical:  نرم افزار طراحی قطعات

 Autodesk inventor:  نرم افزار طراحی قطعات 

 Autocad:  نرم افزار جامع نقشه کشی به کمک کامپیوتر

PDMS : نرم افزار جامع طراحی و مدلسازی پلنتهای صنعتی به خصوص در حوزه صنایع نفت و گاز ، نیروگاهی ، صنایع شیمیایی و ...

PDS : نرم افزار طراحی پلنت

CaePipe : نرم افزار طراحی پایپینگ

 AutoPipe: نرم افزار طراحی پایپینگ

AutoPlant : نرم افزار طراحی پلنت و پایپینگ 

EES : نرم افزار شبیه سازی و تحلیل سیستم های ترمودینامیکی و حرارتی

CATT2 : نرم افزار جداول ترمودینامیکی 

:Thermo-Calc  نرم افزار شبیه سازی و تحلیل سیستم های ترمودینامیکی و حرارتی 

Thermoflow : نرم افزار طراحی و شبیه سازی نیروگاه های حرارتی 

 : Carrier HAPنرم افزار قدرتمند طراحی سیستم های تهویه مطبوع از شرکت کریر آمریکا

 : B-Jacنرم افزار طراحی مبدل های حرارتی

: Aspen HTFS  نرم افزار طراحی مبدل های حرارتی 

 : CFTurboنرم افزار طراحی توربوماشینها 

 : Numeca FINE/Turboنرم افزار طراحی توربوماشین ها  

 AutoCAD REVIT MEP: نرم افزار ترسیم نقشه تأسیسات ساختمان 

: Autodesk Alias Automotive  نرم افزار طراحی بدنه خودرو  

 : GT Suite نرم افزار طراحی موتور خودرو

 : Engine Analyzer Pro نرم افزار طراحی موتور خودرو 

 : CarSim نرم افزار شبیه سازی و تحلیل دینامیکی حرکت خودرو  

 : Power shape نرم افزار مدل سازی تولید قطعات  

 : Power mill نرم افزار شبیه سازی تولید قطعات  

: MasterCAM تولید به کمک کامپیوتر  

: SurfCAM  نرم افزار تولید به کمک کامپیوتر  

 : Deformنرم افزار آنالیز شکل دهی  

 : Procast نرم افزار شبیه سازی ریخته گری  

 : COADE PVElite نرم افزار طراحی مخازن تحت فشار 

 : COADE CAESAR IIنرم افزار تحلیل تنش خطوط لوله

 : COADE CADWorxنرم افزار طراحی پلنت

 : COADE TANK نرم افزار طراحی مخازن ذخیره

 : pipenet-pipeflow-pipesys-pipesim-pipephaseنرم افزارهای تحلیل جریان پایپینگ  

 : Piping systems fluid flowنرم افزار تحلیل جریان پایپینگ 

 : Epanetنرم افزار طراحی لوله کشی منطقه ای و شهری

 

محیط کار کارشناس مکانیک

کارشناس مکانیک معمولاً در دفاتر، شرکت ها و یا در واحدهای تولید کارخانه ها کار می کند.کارشناس مکانیکی که در سازمان، شرکت یا کارخانه ای استخدام می شود، معمولاً به صورت تمام وقت و در ساعات اداری مشغول به کار است. البته گاهی بسته به نوع پروژه های کاری و زمانبندی آنها (به ویژه در بخش خصوصی) ساعت کاری شان می تواند تغییر نماید. کارشناس مکانیکی هم که به صورت مستقل فعالیت کرده و شرکت شخصی دارد، تعیین ساعت کاری بر عهده خودش می باشد.

 

آینده شغلی و بازار

کاربرد مکانیک در کلیه علوم به حدی است که هیچ یک از این علوم را مستقل از مکانیک نمی توان تصور نمود.دانش آموختگان مکانیک همواره در صنایع جایگاه ویژه ای داشته اند. بسیاری از آنها هم اکنون به عنوان مدیران صنایع و یا مهندسان فعال در تولید و یا اعضاء هیات علمی پژوهشی مراکز علمی کشور مشغول به کار می باشند و توانسته اند با شایستگی و خلاقیت، تخصص خود را در راه نوآوری و پیشرفت و آبادانی کشور در عمل به کار گیرند.در تمام کشورها دانش آموخته رشته مکانیک فردی است که دانش کافی دارد تا در زمینه های گوناگون کار کرده و متخصص شود. در حال حاضر دانشجوی توانمند مکانیک پس از فارغ التحصیلی مشکل کاریابی ندارد چرا که توسعه سخت افزاری و رشد مسائل، گرایش به سمت تولیدات داخلی و ایجاد فناوری تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور باعث رشد چشمگیر بازار کار مهندسان مکانیک در ایران شده است. یک متخصص مکانیک در حال حاضر در زمینه های مختلفی فعالیت می کند که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره نمود : در زمینه طراحی، تحلیل، آزمایش، فرآیندهای ساخت و تولید و هچنین در زمینه نوین.

 

 

الهه بابایی